Қазақ популяциясында артериялық гипертензияның өршуіндегі генетикалық факторлардың рөлі

Жеке тіркеу нөмірі BR06149195

Бұл жобаны "Қазақстан Республикасында дербестендірілген және профилактикалық медицинаны енгізудің ұлттық бағдарламасы" ғылыми-техникалық бағдарламасы шеңберінде ПІБ МОА бірлесіп орындаушы, негізгі орындаушы ретінде "С. Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті"коммерциялық емес акционерлік қоғамы орындайды

Орындау кезеңі - 2021-2023 ж.

Қаржыландыру көзі – Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі (шарттың № 302/08-21 от 31.08.2021 ж.).

Уақытша ғылыми ұжымның басшысы - Карабаева Раушан Жумартовна

Зерттеудің мақсаты. Қазақ популяциясындағы артериялық гипертензия кезіндегі генетикалық факторлардың әсерін зерделеу және дербестендірілген және алдын алу медицинасының жаңа мүмкіндіктерін ескере отырып, Қазақстандағы клиникалық практиканы өзгерту бойынша ұсынымдар әзірлеу.

Зерттеудің міндеттері.

1. зерттеудің 1200 қатысушысы туралы фенотиптік және генотиптік деректерді жинау және жинақтау.
2. Артериялық гипертензиясы бар және гипертензияға қарсы терапияға жауап беретін қатысушылардағы фенотип-генотиптік бірлестіктерді зерттеу.
3. Фармакотерапияда дәрілік терапияның тиімділігіне және жанама әсерлерін дамытуға генетикалық бейімділікті пайдалану мақсатында ҚР клиникалық практикасына өзгерістер енгізу бойынша ұсынымдар әзірлеу.

Күтілетін нәтижелер.

• Фармакотерапия тиімділікке генетикалық бейімділік және қазақ популяциясындағы дәрілік терапияның жанама әсерлерін дамыту үшін жаңа ғылыми деректер.
• 3 Web of Science базасының Science Citation Index Expanded индекстелетін және (немесе) Scopus базасында citescore бойынша кемінде 35 процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымдардағы жарияланымдар, әдістемелік ұсынымдар, ҚР мерзімді клиникалық хаттамаларына ұсыныстар.

ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСЫНЫҢ НӘТИЖЕЛЕРІ

Жүргізілген зерттеу шеңберінде фенотип/генотиптік қауымдастықтар негізінде қазақ этносының адамдарында АГ генетикасын түсіну үшін жаңа ғылыми деректер алынды. Сондай-ақ, артериялық гипертензияның дамуына генетикалық факторлардың әсері, дәрілік терапияның тиімділігі мен жанама әсерлері туралы.

АГ дамуындағы генетиканың рөлі туралы қолда бар ақпаратты қазақ этносының тұлғаларында АГ дамыту үшін rs11781551 және rs6988985 рөлі туралы жаңа деректер толықтырады. Бұдан басқа, библиометриялық талдаудың көмегімен АГ-ға тартылған гендер мен 352 miRNA сәйкестендірілді. Олардың ішінен молекулярлық докинг талдауының көмегімен ақуыз-мишендермен байланыстырудың неғұрлым аффинаждығы бар 5 анықталған: miRNA-7110-5p, miRNA-7110-3p, miRNA-663, miRNA-328-3p miR-140-5p. Бұл miRNA болашақта АГ-ны диагностикалау және емдеу үшін құнды агенттер болуы мүмкін.

Зерттеуде антигипертензивтік терапияға жауаптың генетикалық ерекшеліктері туралы жаңа деректерді іздеуге ерекше назар аударылды. Фармакотерапия үшін 15 жаңа мақсат анықталды, оларға дербес әсер ету ауруды басқарудың тиімділігін арттырады.

Алайда ғылыми жетiстiктердi клиникалық көмектiң күрделi жүйелерiне айналдыруға байланысты бiрқатар проблемалар бар. Дербестендірілген деректерді қолдану елдің денсаулық сақтауында арнайы инфрақұрылым болған кезде ғана мүмкін болатынын ескере отырып, Қазақстан Республикасының фармакогенетикалық қызметін дамыту жөнінде ұсыныстар әзірленді.

Емдеудегі дербестендірілген тәсіл ең аз деректерден өте үлкен деректерге дейін пайдаланудағы жүйелі көшуді көздейтіндіктен, пациент туралы генетикалық деректерге қажеттілікті қалыптастыруға мүмкіндік беретін кезеңдер әзірленді.

Жүргізілген зерттеу барысында алынған деректер артериялық гипертензияны дербес бақылаудың қазіргі заманғы талаптарын ескере отырып, клиникалық нұсқаулар мен диагностика мен емдеу хаттамаларын әзірлеу бойынша ұсынымдардың негізі болды.

Осы жоба шеңберіндегі барлық жоспарланған зерттеулер күнтізбелік жұмыс жоспарына және халықаралық стандарттарға сәйкес орындалды.

Байланыс деректері: Карабаева Раушан Жумартовна
+ 7 (7172) 70-80-90, іш. нөм. 8003