"ҚАРТТАРДЫҢ ТАМАҚТАНУЫ: ЕҢ МАҢЫЗДЫ ТАҒАМДЫҚ ЗАТТАР ТУРАЛЫ НЕ БІЛУ КЕРЕК"

НУТРИЕНТ

Организмге не үшін қажет

Негізгі көздері

Ескерту

D дәрумені

- кальцийді сіңіру үшін;

- бұлшықеттердің, нервтердің, иммундық жүйенің жұмысы үшін

майлы балық (күмжі, скумбрия, сардина)

жас ұлғайған сайын дене күн сәулесін D дәруменіне айналдыруды біртіндеп тоқтатады, сондықтан өнімдерден басқа дәрігердің ұсынысы бойынша D дәрумен препараттарын ішуге болады.

B12 дәрумені

-қан жасушалары мен нерв жасушаларын өндіру үшін

ет, балық, жұмыртқа және сүт өнімдері

В12 атрофиялық гастриті болған кезде тағамнан нашар сіңеді, сондықтан сіз таблеткаларға немесе инъекцияларға жүгіне аласыз

B6 дәрумені

- микробтармен күреседі;

- энергия өндіреді;

- есте сақтау және ақыл-ой қабілетін жақсартады

ноқат, бауыр, майлы балық

деменция кезінде В6 дәрумені ақыл-ой қабілетін жақсартуға көмектеспейді

Фолий қышқылы (В9)

- жасушалардың өсуін ынталандырады;

-  инсульттан қорғайды;

- обырдың кейбір түрлерінің алдын алады

жапырақты көк-сөк, жаңғақтар, бұршақтар

артық фолий қышқылы (тағамдық қоспалардан) нерв зақымдану қаупін, сондай-ақ жуанішек обырының даму қаупін арттыруы мүмкін

Кальций

- остеопороздың (сүйек сынғыштығы) алдын алады;

 - бұлшықет, нерв және қан тамырларының жұмысын қалыпқа келтіреді

сүт, йогурт, ірімшік, айран және т.б. сүт –қышқыл өнімдері

жас ұлғайған сайын Са сіңірілгеннен гөрі көбірек жоғалады әсіресе менопаузадан кейінгі әйелдер үшін маңызды

Магний

- нәруыз шығарады;

- сүйектерді нығайтады;

- қандағы қант деңгейін қалыпқа келтіреді;

- тамырларды кеңейтеді

жаңғақтар, тұқымдар, жапырақты көк-сөк

магнийдің тамақта жетіспеушілігінен басқа, әртүрлі дәрі-дәрмектерді қабылдау оның жетіспеушілігін тудыруы мүмкін, сондықтан магний препараттарын қолданудың мағынасы зор

Калий

- жүрек, бүйрек, бұлшықет, нерв жұмысы үшін қажет;

- инсульттің, артериялық қысымның жоғарылауының және сүйектің сынуының алдын алады

кептірілген өрік, банан, шпинат, йогурт

құрамында калийі бар тағамдық қоспаларды дәрігердің ұсынысы бойынша ғана қабылдауға болады, өйткені олар жоғары артериялық қысымнан, бас сақинасынан және т. б. препараттардың тиімділігін төмендетуі мүмкін

Селен

- жасушаларды зақымданудан және инфекциялардан қорғайды;

- қалқаншабездің жұмысын жақсартады;

 - бұлшықет тонусын қамтамасыз етеді;

- деменцияның, обырдың және қалқаншабез ауруларының алдын алады

әр түрлі жаңғақтар, шекілдеуік

селеннің артықтығы (ББҚ ретінде қабылдау) шаштың түсуіне және тырнақтың сынуына әкелуі мүмкін

Мырыш

- инфекциялармен және қабынумен күресуге көмектеседі;

-  көру қабілетін қорғайды

ет және теңіз өнімдері

көптеген егде жастағы адамдар бұл микронутриентті тамақпен бірге толық алмайды, дәрігердің ұсынысы бойынша оны бикомплекспен ішуге болады

Омега-3-май қышқылдары

- Альцгеймер ауруының, артриттің, соқырлықты тудыратын сары дақтар  дегенерациясының алдын алады

майлы балық, грек жаңғағы, рапс немесе зығыр майы

омега-3 май қышқылдарын ештеңемен  алмастыра алмайсыз, яғни олар организмде өндірілмейді, тек тамақпен бірге түсуі керек

Пробиотиктер

- ішек микрофлорасын қалыпқа келтіретін бактериялар;

- ас қорытуды жақсартады (диарея, тітіркенген ішек синдромы кезінде көмектеседі);

- аллергиядан қорғайды

йогурт, тұздалған қырыққабат, тағамдық қоспалар

егер Сіздің денсаулығыңызда проблемалар болса немесе иммунитетіңіз әлсіз болса, дәрігердің кеңесі қажет, ал егер Сіз сау болсаңыз пробиотиктер Сіз үшін қауіпсіз

Тағамдық талшықтар

- ас қорытуды жақсартады;

- ішөтуді реттейді;

- холестерин мен қандағы қант деңгейін төмендетеді

- инсульттің, инфаркттің алдын алады 

тұтас дәнді өнімдер, көкөніс пен  жеміс

егде жастағы адамдардың көпшілігі талшықтың қажетті мөлшерін тұтынбайды (20-30 гр.), бұл шамамен 6-8 порция дәнді дақыл немесе 8-10 порция көкөніс, сондықтан бұл жағдайда тағамдық қоспаларды қабылдау туралы ойлану керек