Менингитті қарапайым суық тиюден немесе тұмаудан қалай ажыратуға болады?

Негізгі айырмашылығы – симптомдардың ауырлығы және олардың тез дамуы. Суық тию немесе тұмау кезінде симптомдар әдетте біртіндеп дамиды: мұрыннан су ағу, жөтел, тамақ ауыруы, әлсіздік. Менингит кезінде жағдай өте тез нашарлайды. Алайда, кейбір бастапқы белгілер ұқсас болуы мүмкін (бас ауыруы, қызба, әлсіздік), бұл ерте диагноз қоюды қиындатады.

• Жарықтан қорқу (фотофобия): көздің жарықта қатты ауыруы
• Дыбыстан қорқу (фонофобия): қатты дыбыс кезінде құлақтың өткір ауыруы
• Шүйде бұлшықетінің қаттылығы (менингиальды симптом): иекті кеудеге қарай еңкейте алмау.  Мұны дәрігер тексереді.
• Бөртпе: әр түрлі болуы мүмкін — көбінесе ұсақ дақты болады, қолмен басқан кезде жоғалып кетпейді.
• Сана деңгейінің өзгеруі: есеңгіреуден сананы жоғалуына дейін.
• Ұстама: әсіресе балаларда.

Менингит балаларда жиі кездесетіні рас па?

Иә, бұл рас. Кішкентай балалар (әсіресе нәрестелер) менингитке көбірек бейім. Дегенмен, менингит кез келген жастағы адамдарда дамуы мүмкін.

Менингит балаларда иммундық жүйенің жетілмегендігіне және бактериялар мен вирустар оңай жеңетін қан-ми тосқауылына байланысты жиі кездеседі. 5 жасқа дейінгі балаларда иммунитет менингококктар, пневмококктар және гемофильді таяқша сияқты қоздырғыштарға қарсы жеткілікті қорғанысты дамытқан жоқ, ал балалардың бір-бірімен тығыз байланысы инфекцияның таралуын тездетеді.

Сонымен қатар, кішкентай балалар симптомдарды әрдайым нақты сипаттай алмайды, бұл ерте диагноз қоюды қиындатады. Сондықтан вакцинация, гигиенаны сақтау және алғашқы ескерту белгілерінде (жоғары температура, бөртпе, сананың шатасуы) дереу дәрігерге қаралу өте маңызды.

Менингитке қайта шалдығу мүмкін бе?

Иә, қайта шалдығуыңыз мүмкін. Менингиттің әртүрлі түрлері әр келкі қоздырғыштардан (вирустар, бактериялар, саңырауқұлақтар) туындайды және бір түріне қарсы иммунитет екіншісінен қорғамауы мүмкін.

Мысалы, менингококкты менингитпен ауырғаннан кейін сіз пневмококкты немесе вирусты менингит жұқтыруыңыз мүмкін. Иммунитеті төмен, созылмалы аурулармен ауыратын немесе көкбауырды алып тастағаннан кейін адамдар әсіресе осал болады. Вакцинация және денсаулықты бақылау қорғаныс үшін маңызды. Егер менингит қайталанса, тексеру үшін иммунологқа бару керек.

Менингитті үй жағдайында анықтауға бола ма?

Жоқ, үй жағдайында менингитті сенімді түрде анықтау мүмкін емес. Кейбір белгілер (бас ауыруы, жоғары температура, құсу) аурудың ықтималдығын көрсетуі мүмкін болса да, клиникалық тексеру, қан анализі, жұлын пункциясы және басқа зерттеулер негізінде тек дәрігер диагноз қоя алады. Менингитті өзіңіз емдеуге тырыспаңыз, жедел жәрдем шақырыңыз.

Менингитті науқас адамнан жұқтыру мүмкін бе?

Иә, жұқтыру мүмкін, бірақ қауіп дәрежесі патогеннің түріне байланысты. Ең қауіпті бактериялық формалар (менингококк, пневмококк, гемофильді менингит):

• ауа-тамшы жолымен (жөтелгенде, түшкіргенде, сөйлескенде);
• байланыс арқылы (сілекей, ортақ ыдыс-аяқ, сүйісу, мұрыннан шығынды) беріледі.

Вирустық менингит (көбінесе энтеровирустар тудырады) жұқпалы және таралады:

• лас қол мен заттардың беті арқылы;
• ортақ заттарды (сүлгі, ойыншық) пайдалану кезінде;
• су арқылы (бассейн, ластанған бұлақ).

Саңырауқұлақ және инфекциялық емес менингит (мысалы, аутоиммунды ауруларда) адамнан адамға берілмейді.

Қауіп топтары:

• науқастың отбасы мүшелері және жақын байланыстары;
• ұйымдасқан ұжымдардағы балалар (балабақша, мектеп);
• иммунитеті төмен адамдар.

Қатты суық өту менингит тудыруы мүмкін деген рас па?

Суық тікелей түрде менингит тудырмайды, бірақ қатты суық тию аурудың дамуына қауіпті жағдай туғызады: төмен температураға ұзақ уақыт әсер еткенде мұрын-жұтқыншақ сілемейлі қабығының жергілікті иммунитеті төмендейді, тіндердің қанмен қамтамасыз етілуі нашарлайды және иммундық жүйенің жұмысы тежеледі.

Бұл организмді бұрыннан бар немесе сырттан келген патогендерге (менингококктар, пневмококктар, вирустар) осал етеді. Әсіресе келесі топтардағы адамдар үшін қауіпті:

• бұрыннан мұрын-жұтқыншақтағы бактериялардың тасымалдаушысы (адамдардың 10%-ы менингококктың асимптоматикалық тасымалдаушылары);
• созылмалы ЛОР ауруларына шалдыққандар (синусит, отит);
• жақында ЖРВИ-мен ауырғандар (вирустар сілемейлі қабықтарды зақымдайды, бактериялардың енуін жеңілдетеді).

Әсіресе инфекция маусымында менингиттен қалай қорғануға болады?

Менингиттің тиімді алдын алу үшін кешенді тәсіл қажет. Қорғанудың ең сенімді әдісі - вакцинация - әлемде негізгі қоздырғыштарға қарсы вакцинация бар (А, С, В, У және В типті менингококктар, пневмококк, В типті гемофильді таяқша).

Вакцинация әсіресе балалар, жасөспірімдер, жатақханада тұратын студенттер және эндемиялық аймақтарға саяхатшылар үшін өте маңызды.

Гигиена да маңызды - қолды сабынмен үнемі жуу, антисептиктерді қолдану, науқастармен байланысты азайту және жеке ортақ гигиена заттарын пайдаланудан бас тарту. С және D дәрумендеріне бай теңдестірілген тамақтану, тұрақты физикалық белсенділік, толық ұйқы және стресті басқару арқылы иммунитетті күшейтіңіз.

Есіңізде болсын: мазасыздық белгілері пайда болған кезде (жоғары температура, қатты бас ауыруы, шүйденің қаттылығы, фотофобия, бөртпе) дереу медициналық көмекке жүгіну керек — менингит кезінде әр сағат маңызды, уақытылы емдеу өмірді сақтайды.

Қосымша шараларға орынжайды желдету, ауаны ылғалдандыру және инфекцияның созылмалы ошақтарын (синусит, отит) уақытылы емдеу кіреді.