Марбург вирустық ауруы
Марбург геморрагиялық қызбасы, Марбург вирусы – ауыр ағыммен, геморрагиялық синдроммен, бауырдың, асқазан-ішек жолдарының, орталық жүйке жүйесінің зақымдануымен және өлімнің жоғары деңгейімен сипатталатын жіті вирустық ауру.
Марбург вирусы ауруы алғаш рет 1967 жылы Марбург, Франкфурт және Белградта Угандадан келген жасыл маймылдармен жұмыс істейтін ғалымдар арасында анықталды.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, 2024 жылдың қыркүйегінде Руандада Марбург вирусының өршуі орын алып, оның салдарынан ондаған адам ауру жұқтырған.
Марбург безгегінің табиғи ошақтары Оңтүстік, Батыс және Орталық Африка елдері: Конго Демократиялық Республикасы, Либерия, Оңтүстік Африка, Судан, Габон, Зимбабве, Гвинея, Кения. Марбург вирусы - қатты қызба тудыратын филовирустар тұқымдасының мүшесі.
Инфекция көзі - жаралар, вирус жұқтырған жануарлар мен адамдардың биологиялық сұйықтықтарымен байланыста болады.
Инфекцияның берілуі вирус енген кезде жүреді:
- зақымдалған теріде, сілемейлі қабаттарда
- көз және асқазан-ішек жолдары
- биологиялық сұйықтықтармен ластанған беттермен және материалдармен жанасқанда (төсек, киім-кешек)
- жыныстық қатынас кезінде
Вирус үш айға дейін немесе одан да көп ауырғандардың қанында сақталады, сондықтан басқаларға жұқтыру қаупі бар.
Инкубациялық кезең 2-ден 16 күнге дейін созылады, бірақ алғашқы белгілердің пайда болуы 21 күнге дейін мүмкін, бұл диагнозды қиындатады. Бастапқы кезеңде Марбург вирусының белгілері көбінесе басқа ауруларға ұқсас.
Негізгі белгілері:
- температураның күрт көтерілуі
- бас ауруы
- қатты мазасыздық, бұлшықет ауыруы
- іш аймағындағы ауырсыну және құрысулар
- жүрек айну, құсу
- қышусыз бөртпе
- жіті ішөту
- ауыр ішкі қан кету
Алдын алу шаралары:
- аурудың табиғи ошақтары бар Батыс және Орталық Африка елдеріне барудан бас тарту
- жұқтырған адамдармен байланыста болмаңыз
- жабайы жануарлармен байланыста болмау
- науқастарды күту кезінде жеке қорғаныс құралдарын қолданыңыз
- жеке гигиенаның барлық шараларын сақтаңыз
Бұл вирустың қауіпті тұсы – вакцина мен арнайы емнің болмауында. Бірақ вакцинаның жоқтығына қарамастан, ерте диагностика және дер кезінде қолдау көрсету сауығу мүмкіндігін арттыруда маңызды рөл атқарады.
Инфекцияны бақылау үшін Марбург вирусының алдын алуда ерекше маңызды рөл атқаратын контактілерді іздеу және карантиндік шаралар сияқты қатаң алдын алу шаралары өте маңызды. Ауру ауа-тамшылы жолмен берілмейді, сондықтан уақтылы карантинмен ол көптеген адамдар арасында таралмайды.
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі Марбург вирусы бойынша эпидемиологиялық жағдайдың дамуын жіті бақылауда. Аурудың республикаға келуі мен таралуының алдын алу мақсатында халықаралық әуежайларда мемлекеттік шекарада санитариялық-карантиндік бақылау жүргізіледі.